Kun je te veel vitamines of te veel mineralen eten?

Wat zijn vitamines en mineralen?

Eerst even de basis: waarom zijn vitamines en mineralen zo gezond? In het kort, je lichaam kan zonder deze stoffen niet goed functioneren. Ze zorgen bijvoorbeeld dat je nieuwe huidcellen aan kan maken. Of ze houden je afweersysteem draaiende. Ook hebben vitamines en mineralen veel invloed op bijvoorbeeld je energieniveau, humeur en hormonen.

Belangrijke stoffen, dus! En, wat essentieel is: je lichaam kan ze niet zelf produceren. Je móét ze dus wel uit je voeding halen. Gebeurt dat niet genoeg, dan loop je een tekort op.

Zo’n tekort wil je natuurlijk voorkomen. Dat heeft allemaal nare gevolgen, zoals vermoeidheid, haaruitval, een lage weerstand en meer van zulke problemen. Maar dat betekent niet dat je maar gewoon moet proberen om op ieder moment zo veel mogelijk vitamines en mineralen binnen te krijgen. Te veel vitamines en mineralen zijn namelijk ook niet gezond.

Te veel vitamines of mineralen?

Veel mensen grijpen naar supplementen wanneer ze bang zijn om een tekort aan vitamines en mineralen op te lopen. Dat lijkt onschuldig, nietwaar? Een multivitamine hier, wat extra vitamine C daar… Dat is toch alleen maar gezond?

Het probleem van supplementen is dat ze vaak enorme hoeveelheden van die voedingsstoffen bevatten. Tot meerdere keren de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid, zelfs.

Eén supplement blijft (meestal) netjes binnen de grenzen van wat gezond is. Maar gebruik je er meerdere? Dan kan het zomaar zijn dat ze samen boven een gezonde portie uitkomen. En dat is zeker niet onschuldig.

Hieronder zetten we op een rijtje wanneer de inname van te veel vitamines of te veel mineralen een probleem kan vormen. Het is niet bij alle stoffen gevaarlijk. Maar zoals je ziet heeft een overschot in sommige gevallen heel onprettige gevolgen!

Te veel vitamine A

Een overschot van vitamine A kan ernstige problemen veroorzaken. Veelvoorkomende symptomen zijn hoofdpijn, misselijkhei, duizeligheid en spierpijn. Ook gaat je huid schilferen en kun je haar verliezen.

Ronduit gevaarlijk is te veel vitamine A voor zwangere vrouwen. Een overschot aan vitamine A tijdens de zwangerschap vergroot namelijk de kans op afwijkingen bij het kind.

Zwangere vrouwen kunnen daarom beter geen supplementen met vitamine A gebruiken. Ook wordt het eten van lever afgeraden. Daar zit namelijk van nature extreem veel vitamine A in.

• ADH: 900 mcg voor mannen, 700 mcg voor vrouwen
• Te veel: vanaf 3000 mcg

Te veel vitamine B6

Vitamine B6 speelt een belangrijke rol bij het reguleren van je zenuwstelsel. Eet je er te veel van, dan zijn je zenuwen ook de eersten die daar schade door oplopen. Bij langdurige overschotten van vitamine B6 kun je zelfs blijvende problemen aan het zenuwstelsel oplopen.

Mensen die te veel vitamine B6 eten worden ook extra gevoelig voor lichtprikkels. Soms gaat bovendien je geheugen erop achteruit.

Vitamine B6 is overigens de enige vitamine B waarvan bekend is dat een overschot ongezond is. Andere B-vitamines kun je zover we weten vrijwel onbeperkt eten. Je lichaam scheidt het overschot dan gewoon weer uit.

• ADH: 1,5 mg
• Te veel: vanaf 25 mg

Te veel vitamine C

Heel veel vitamine C eten heeft weinig zin voor je gezondheid. Je plast wat je niet nodig hebt namelijk gewoon weer uit.

Dat klinkt heel onschadelijk, maar er zit een addertje onder het gras. Alles dat je uitplast moet namelijk eerst door je nieren verwerkt worden. En als je heel veel vitamine C binnenkrijgt, betekent dat een flinke extra taak voor je nieren.

Eet je langdurig te veel van deze vitamine, dan kunnen de nieren daar overbelast door raken. Helaas is het niet helemaal bekend vanaf welke hoeveelheden dat effect op kan treden. Wel weten we dat te veel vitamine C vanaf 3000 mg een laxerend effect kan hebben.

• ADH: 75 mg
• Te veel: vanaf ca. 3000 mg?

Te veel vitamine D

Vitamine D wordt veel in supplementen geslikt. Dat wordt dan ook aangeraden, met name voor ouderen en mensen met een donkere huidskleur. Die maken namelijk minder vitamine D aan onder invloed van de zon.

Maar… je kunt het met die supplementen beter niet te gek maken. Te veel vitamine D zorgt namelijk voor kalkafzetting in het lichaam. Dat leidt tot misselijkheid en een verminderde eetlust. Ook kun je slaperig worden en last krijgen van obstipatie.

Op de lange termijn levert een teveel aan vitamine D schade aan hart, nieren en bloedvaten op. Een keertje te veel is dus niet zo erg, maar het wordt een probleem als je langere tijd te veel supplementen slikt.

• ADH: ca. 10 mcg
• Te veel: vanaf 100 mcg

Te veel vitamine E

Je hebt vitamine E nodig voor de aanmaak van rode bloedcellen en het in stand houden van spierweefsel. Maar krijg je te veel vitamine E binnen, dan kunnen je bloedvaten juist beschadigd raken. In extreme vorm leidt dat tot spontane bloedingen.

Ook is het mogelijk dat de stapeling van vitamine E in je lichaamsweefsel tot problemen leidt. Daar is echter niet veel informatie over bekend. Een overschot aan vitamine E komt in de praktijk namelijk praktisch niet voor.

• ADH: 10 mg
• Te veel: vanaf 300 mg

Te veel calcium

Calcium, ook wel gewoon kalk, is zoals je waarschijnlijk weet essentieel om je botten gezond te houden. Maar als je langdurig te veel kalk binnenkrijgt, kun je dat niet allemaal in je botten kwijt. Het hoopt zich dan elders in je lichaam op.

Zo kunnen er door te veel calcium stenen in je urinewegen ontstaan. Ook kan het leiden tot aderverkalking en kalkafzettingen in de nieren.

Ironisch genoeg kan te veel calcium bovendien je botten zwakker maken. Je kunt door een overschot aan kalk namelijk andere mineralen minder goed opnemen, die je ook nodig hebt om je botten gezond te houden.

• ADH: 1 g
• Te veel: vanaf 2,5 g

Te veel jodium

Jodium is een mineraal dat onder andere invloed uitoefent op je schildklier. Te weinig jodium is een probleem: dan werkt je schildklier te traag en kom je bijvoorbeeld snel aan. Maar ook te veel jodium is niet gezond. Je krijgt dan namelijk het omgekeerde probleem.

Een schildklier die te snel werkt door een jodiumoverschot, zorgt dat je stofwisseling te snel gaat. Dat betekent onder andere dat je snel vermagert, ook als je gewoon veel blijft eten. Ook kan je haar bijvoorbeeld uitvallen als je te veel jodium eet.

• ADH: 150 mcg
• Te veel: vanaf 600 mcg

Te veel koper

Koper kan in grotere hoeveelheden een schadelijk effect hebben op verschillende weefsels in het lichaam. Dat komt vooral doordat koper je slijmvliezen irriteert. Die vind je op allerlei plekken in je spijsverteringssysteem en op al die plekken kan koper voor klachten zorgen.

Vooral de slijmvliezen in de darmen zijn gevoelig voor koper. Als die geïrriteerd raken, word je in het positieve geval flink misselijk. Is het ernstiger, dan kun je ook gaan overgeven of krijg je last van diarree.

Als je langdurig te veel koper hebt binnengekregen, kan ook je lever beschadigd raken. Die moet dan namelijk te veel koper verwerken en raakt hierdoor overbelast.

• ADH: 0,9 mg
• Te veel: vanaf 5 mg

Te veel natrium

Natrium is het belangrijkste mineraal in zout. Dit is een mineraal waarvan bijna iedereen te veel binnenkrijgt – maar dat maakt het niet minder schadelijk!

De maximale gezonde hoeveelheid natrium is 2,4 g. Dat staat gelijk aan ongeveer 6 gram zout. Krijg je meer binnen, dan is het belangrijkste gevolg dat je bloeddruk stijgt. Op lange termijn draagt dat bij aan het ontstaan van hart- en vaatziekten!

De meeste mensen eten ongeveer anderhalf keer zo veel zout als ‘toegestaan’. Dat komt bijvoorbeeld door de grote hoeveelheid zout in kant-en-klare maaltijden, snacks en andere bewerkte voedingsmiddelen. Minder zout eten begint dus meestal bij vaker zelf koken.

• ADH: 0,5 g
• Te veel: vanaf 2,4 g

Zijn vitamine supplementen gezond?

Dit ziet er allemaal behoorlijk onheilspellend uit. Betekent dat dat je nooit meer vitamine supplementen moet gebruiken, zodat je niet te veel vitamines of te veel mineralen binnen kunt krijgen?

Gelukkig valt dat mee. De meeste vitaminesupplementen kunnen weinig kwaad. Ze houden zich netjes aan de maximale waardes die door het Voedingscentrum worden gegeven. Zo hoef je niet bang te zijn dat je daardoor met een overschot komt te zitten.

Maar meerdere multivitamines combineren is een gevaarlijkere keuze. Dan kunnen ze opgeteld namelijk boven het maximum uitkomen!

Probeer dit dus zo veel mogelijk te voorkomen. Moet je om één of andere reden toch meerdere supplementen nemen? Dan is het verstandig om even te checken welke vitamines in beide supplementen voorkomen en of de totale dosis niet te hoog ligt. Overleg eventueel met je arts als je twijfelt of je niet te veel vitamines of mineralen neemt!