Cholesterol in je voeding: vermijden of niet?

Wat is cholesterol? 

Cholesterol is een vetachtige stof die in ons lichaam wordt geproduceerd door de lever en ook voorkomt in dierlijke voeding. Het lijken wel kleine bolletjes met een laagje eiwit eromheen. Dat laagje eiwit is nodig omdat het vet op zichzelf niet goed door het lichaam kan reizen. Afhankelijk van het eiwit waarin het cholesterolbolletje zit, spreken we van een high density lipoprotein (HDL) of low density lipoprotein (LDL). 
 
Cholesterol heeft een slechte reputatie. Maar het is een superbelangrijke lichaamseigen stof. Het lichaam maakt zelf cholesterol aan in de lever. Dat zou je lever uiteraard niet doen als het slecht voor ons was. Cholesterol is namelijk een belangrijke bouwsteen voor celwanden, hormonen en gal. 

De verschillende soorten cholesterol

HDL: “goed” cholesterol

HDL-cholesterol kennen we als de “goede” variant. Deze lipoproteïne zorgt ervoor dat een teveel aan cholesterol in het lichaam wordt teruggevoerd naar de lever. Daar kan het weer afgebroken worden en omgezet worden tot gal. Het overschot en de afbraakproducten verlaten uiteindelijk het lichaam. 

Dankzij de HDL dalen de cholesterolwaarden in het bloed en blijft er minder cholesterol tegen de wanden plakken. Hierdoor blijven je bloedvaten schoon en voorkom je deels hart- en vaatziekten. 

Er is geen echte streefwaarde, maar een waarde hoger dan 1,0 mmol/l bij mannen en hoger dan 1,2 mmol/l bij vrouwen verlaagt het risico op hart- en vaatziekten. 

LDL: “slecht” cholesterol

LDL-cholesterol wordt gezien als de slechte stiefbroer in de familie. LDL verspreidt cholesteroldeeltjes vanuit de lever naar de rest van het lichaam. Het is echter een misvatting dat dit per se een slechte zaak is. Je lichaam doet dit met een reden. Maar te hoge LDL waarden vormen een mogelijk risico op hart- en vaatziekten. Daarom is een LDL-cholesterol onder de 3,0 mmol/l over het algemeen goed. 

Triglyceriden

Voor de volledigheid zetten we hier ook triglyceriden bij. Dit is geen cholesteroldeeltje, maar wel een soort vet. Het is eigenlijk het vet dat in je voeding zit dat wordt afgebroken tot triglyceriden. De waardes in je bloed zullen dan ook verhogen na een vetrijke maaltijd. Triglyceriden zijn belangrijk en we gebruiken ze onder andere als energiebron. Maar te hoge waardes dragen bij aan het ontstaan van slagaderverkalking. 

Risicofactoren voor een te hoge cholesterol

Hoe komt het toch dat sommige, of beter gezegd: zoveel mensen last hebben van een te hoge cholesterol. Laten we eens kijken naar de risicofactoren. 

Overgewicht

Overgewicht is een belangrijke risicofactor voor een hoger cholesterolgehalte. Vooral vet rondom de buik verhoogt het LDL-gehalte. Het HDL-gehalte wordt meestal lager. Een slechte situatie dus. 

Roken

Ook roken heeft een negatieve invloed op het cholesterolgehalte. Het verlaagt het HDL en kan bovendien de vorm en de functie van het HDL veranderen. 

Te weinig beweging

Ons lichaam functioneert alleen maar optimaal als het veel beweging krijgt. Beweging is noodzakelijk voor de circulatie van je bloed en lymfevaten. Bij te weinig beweging komt er meer LDL-cholesterol in het bloed en verhoog je de kans op diabetes en een hoge bloeddruk.

Erfelijk hoog cholesterol

Ik hoop dat je inziet dat leefstijlfactoren erg belangrijk zijn. Maar het is wel zo dat een hoog cholesterol erfelijk kan zijn. De meest voorkomende erfelijke vorm is Familiaire Hypercholesterolemie (FH). Je genen kan je echter niet meer veranderen. Gebruik erfelijkheid dus zeker niet als een excuus, maar juist als een goede reden om je levensstijl aan te pakken. Als het niet anders kan is ook medicatie toereikend. 

Slechte voeding

Je voedingspatroon is “de olifant in de kamer”. Een slecht eetpatroon is de grootste risicofactor, maar ook je sterkste wapen. Toch heerst hier veel verwarring rond. Daarom bespreken we de relatie tussen voeding en cholesterol hieronder extra uitvoerig: 

Cholesterol in je voeding: is het belangrijk? 

De eerste vraag die in veel mensen opkomt is: mag ik nog eieren eten? Want in veel dierlijke voeding zoals eieren zit cholesterol. En hoe meer je ervan eet, hoe slechter zou je dan denken. 
 
Maar zo zit het niet in elkaar. Zoals je nu al weet is cholesterol een belangrijke stof in het lichaam. Er is dus helemaal niets mis mee. Ook de verpakkingen HDL en LDL hebben elk hun functie. Het is dus helemaal niet nodig om de cholesterolpartikels in je eten te vermijden. Sterker nog. Je lichaam maakt de grootste hoeveelheid zelf aan in de lever.  Het aantal dat je via je voeding inneemt is in verhouding erg klein, ook als je elke dag eieren eet. Het is bewezen dat dit nauwelijks een invloed heeft op je cholesterolwaarden.

De echte relatie tussen voeding en je cholesterolgehalte

Cholesterol is dus een goede stof die het lichaam zelf aanmaakt. Soms is er echter heel veel LDL aanwezig wat niet zo goed is. Hoe komt dit dan? 
 
Voeding is wel een cruciale factor, maar niet omwille van de aanwezige cholesterolpartikels. De reden waarom er in het lichaam meer LDL wordt aangemaakt is een verhoogd aantal ontstekingen. Het is een overvloed aan ontstekingen dat het lichaam dwingt om meer cholesterol aan te maken. Overgewicht zorgt bijvoorbeeld ook voor veel meer ontstekingen in het lichaam, wat waarschijnlijk verklaart waarom het een risicofactor is. 
 
Om je cholesterolwaardes in je lichaam weer op orde te krijgen is het dus belangrijk dat je ervoor zorgt dat je het aantal ontstekingen onder controle houdt. En hier speelt voeding wel een enorm grote rol. Je kan dit positief beïnvloeden door: 

• Te stoppen met geraffineerde suikers
• Te stoppen met fastfood
• Genoeg, maar niet te veel verzadigde vetten eten
• Minder vetten met omega 6 vetzuren eten (bv zonnebloemolie)
• Focussen op groente en fruit
• Meer gezonde vetten eten zoals uit wilde zalm

 Het is dus niet nodig om cholesterolrijke voeding te vermijden. Maar het is absoluut essentieel om je te houden aan een gezond eetschema en indien nodig af te vallen. Als jij je lichaam gezond en fit houdt, dan zullen je cholesterolwaarden vanzelf weer in balans komen. 
 
Indien je elke week gezonde eetschema’s op maat wil ontvangen, schrijf je dan in voor een FitChef Premium abonnement. De gezonde eetschema’s worden op maat gemaakt zodat je niet alleen je cholesterol balanceert, maar ook kan instellen of je bijvoorbeeld wil afvallen of aankomen.

👉 Aanmelden voor FitChef Premium