Ondergewicht: wat zijn de oorzaken, symptomen en oplossingen?

Wat is ondergewicht? 

Ondergewicht kan je cijfermatig vaststellen met de BMI-index. Hierbij deel je je gewicht in kilo’s door het kwadraat van je lengte in meters. Op basis hiervan heb je een idee tot welke categorie je behoort. Een BMI tussen 18,5 en 25 is normaal. Boven de 25 is er sprake van overgewicht. Zodra je BMI onder de 18,5 zakt spreken we van ondergewicht, waarbij we nog extra onderverdelingen kunnen maken:

• > 30: ernstig overgewicht
• 18,5 – 25: normaal gewicht
• <18,5: ondergewicht

Hoewel de BMI als maatstaf wordt gebruikt, heeft deze index erg veel beperkingen. Daarom is het belangrijk om de index goed te interpreteren. Indien je BMI net te laag is (bv 18), maar je eet regelmatig en gezond en je voelt je fantastisch, dan is er misschien weinig aan de hand. Het kan bijvoorbeeld een genetische aanleg zijn. 
 
Wanneer je BMI wel een waarde van 18,5 bereikt, maar je hebt allerlei darmklachten of je vermijdt eten omdat je wil voldoen aan een onrealistisch schoonheidsideaal, dan is het tijd om hulp te zoeken.

Wat zijn de oorzaken van ondergewicht? 

Ondergewicht kan zowel lichamelijke als psychologische oorzaken hebben. Het is belangrijk om een goed inzicht te krijgen in wat de echte oorzaak is, enkel zo kan de juiste oplossing gevonden worden. Indien je niet zeker bent wat er aan de hand is, raadpleeg dan een specialist. We bespreken de voornaamste oorzaken:

Een hoge stofwisseling

Een hoge ruststofwisseling of basismetabolisme betekent dat je lichaam in rust meer energie verbruikt dan bij iemand anders met hetzelfde gewicht. Dit kan genetisch zijn, of er is iets aan de hand met je schildklier. De schildklier bepaalt namelijk hoeveel energie er wordt geproduceerd in je lichaam. Zo kan het zijn dat je schildklier overactief is waardoor je stofwisseling enorm snel verloopt.

Lichamelijke aandoeningen

Er zijn verschillende aandoeningen die een groot effect kunnen hebben op je gewicht. Bij maag- of darmklachten wordt voeding bijvoorbeeld niet meer opgenomen in het lichaam. En bij andere ziektebeelden verdwijnt de eetlust.

Een aantal voorbeelden zijn maaginfecties, chronische infectieziekten, chronische diarree, prikkelbare darmsyndroom, AIDS, kanker, een beroerte of ernstige brandwonden. 

Verhongering

Verhongering wordt meestal veroorzaakt door omgevingsfactoren in de derde wereld. Gelukkig hebben wij toegang tot voldoende voeding. (Jezelf bewust uithongeren rekenen we tot de psychologische oorzaken.) 

Frequent en intens sporten

Vooral duursporters die meerdere uren per dag sporten verbranden enorm veel calorieën. Bovendien is het voor lopers en fietsers een voordeel om minder te wegen. Hoe minder gewicht je met je meedraagt, hoe sneller je bent. Hoewel deze mensen hun lichaam optimaal willen laten presteren kan dit toch ten koste gaan van de gezondheid. Ook al is sporten op zich gezond, wie te weinig eet zal niet voldoende voedingsstoffen binnenkrijgen om gezond te blijven.

Psychische aandoeningen

Helaas is er in onze maatschappij een grote focus op een slank en mager lichaam. Overgewicht is een groot probleem dat moet aangepakt worden. Maar het ideaalbeeld van graatmagere modellen is niet de oplossing. Vooral bij jonge meisjes (maar steeds vaker ook bij jongens) leidt dit tot psychische aandoeningen, waaronder de eetstoornis anorexia nervosa. De werkelijke aard en het ontstaan van dit ziektebeeld is veel complexer. Aarzel daarom niet om hulp te vragen, beter te vroeg dan te laat. 

Wat zijn de symptomen en gevolgen van ondergewicht? 

Wie om welke reden dan ook te weinig voedingsstoffen binnenkrijgt en te veel afvalt zal zich niet meer gezond en vitaal voelen. In de eerste plaats voel je je moe en lusteloos en je energie en conditie gaan achteruit. Je kan ook last hebben van duizeligheid en depressieve gevoelens. 
 
In het begin zal je lichaam proberen te overleven door je energiereserves aan te spreken en vetten te verbranden. Maar na een tijdje zal ook de vetvoorraad verkleinen en bovendien zal je tal van voedingsstoffen zoals vitaminen en mineralen tekort gaan komen.

Langzaam maar zeker ondervinden alle processen in je lichaam hier hinder door. De organen worden aangetast en hun conditie gaat achteruit. In ernstige gevallen kan je er ook aan overlijden. 
 
Een aantal typische gevolgen van ondergewicht zijn: 

• Lage energie & constant moe
• Huid-, haar en tandproblemen
• Laag libido
• Slaapproblemen
• Osteoporose
• Hartkloppingen
• Moeizame vertering
• Opgezwollen handen en voeten
• Donshaar op je lichaam en in je gezicht
• Bloedarmoede
• Regelmatig ziek worden
• Onregelmatige of wegvallen van menstruatie (amenorroe)
• Vroeggeboorte

Wat is de beste behandeling tegen overgewicht? 3 mogelijke oplossingen

Enkel wanneer je weet wat de echte oorzaak is van je ondergewicht kan je de juiste oplossing kiezen. Wees hier open en eerlijk over en probeer iemand te zoeken waarmee je kan praten: vrienden, familie, een voedingscoach, een dokter of een psycholoog. Er zijn 3 belangrijke peilers in de behandeling van ondergewicht: je gezondheid, een voedingsplan en je mentale welzijn.

1. Herstel je gezondheid

Als je gezondheidsproblemen hebt moet je die altijd zo snel mogelijk aanpakken. Wie darmproblemen heeft en hierdoor geen of te weinig voedingsstoffen opneemt zal geen verbetering vinden door meer te eten. Eerst zal je je gezondheid op orde moeten brengen. Raadpleeg hiervoor een voedingscoach of een andere gezondheidsprofessional.
 
In het geval van een ernstige ziekte zoals kanker is dit natuurlijk een lastiger probleem. In dit geval zal er samen met een heel team van professionals moeten bekeken worden hoe het probleem kan worden aangepakt. 

2. Gebruik een voedingsplan

Als je ondergewicht hebt omdat je gewoonweg te weinig eet in verhouding tot je verbruik dan is een voedingsplan meestal voldoende om je weer op weg te helpen. Met een FitChef Premium abonnement krijg je elke week een eetschema met gezonde recepten waarbij de hoeveelheid calorieën perfect wordt afgestemd op jouw persoonlijke behoeften. Door dit een tijdje te volgen zal je langzaam maar zeker weer aankomen.

👉 Aanmelden voor FitChef Premium

3. Raadpleeg een (voedings)psycholoog

Eetproblemen zijn in veel gevallen slechts een uiting van onderliggende psychologische issues. Het heeft geen zin om iemand die niet eet omwille van een laag zelfbeeld of depressie te pushen om meer te eten. De oorzaak van het probleem is mentaal en daarom is de juiste oplossing psychologische hulp.

Voor kleine problemen kan een voedingscoach hulp bieden. Maar in de meeste gevallen zal een voedingspsycholoog een betere keuze zijn. Hulp vragen is geen teken van zwakte, maar van moed!